Vị trí ngồi trên xe an toàn

Mỗi chuyến đi, dù ngắn hay dài, đều tiềm ẩn những rủi ro không lường trước đặc biệt hiện tại có quá nhiều vụ tai nạn đáng tiếc xảy ra trong mùa du lịch 2025.

Trong vô vàn yếu tố làm nên một hành trình an toàn, có một điều thường bị bỏ qua nhưng lại vô cùng quan trọng: vị trí ngồi của bạn và người thân trên xe. Bạn có nghĩ rằng chỉ cần lên xe và thắt dây an toàn là đủ? Thực tế, việc lựa chọn đúng chỗ ngồi không chỉ mang lại sự thoải mái mà còn là lá chắn bảo vệ, giúp bạn tránh xa những mối nguy hiểm tiềm tàng.

Liệu bạn đã biết đâu là vị trí ngồi an toàn nhất trên xe ô tô cho trẻ nhỏ, hay nơi nào lý tưởng nhất cho người dễ bị say xe trên xe khách, xe ghép? Và bạn có chắc mình đã tận dụng tối đa những ưu điểm về an toàn và tiện nghi mà từng loại phương tiện mang lại?

Với kinh nghiệm gần 10 năm lái xe khách, xe ghép trên các tuyến đường Việt Nam Thuận Phát sẽ giúp bạn khám phá những bí mật về vị trí ngồi an toàn trên mọi loại phương tiện – từ chiếc xe ô tô cá nhân quen thuộc, những chuyến xe khách đường dài, xe giường nằm êm ái. Chúng ta sẽ cùng nhau phân tích chi tiết từng vị trí, chỉ ra ưu nhược điểm và đưa ra những lời khuyên hữu ích, đảm bảo mỗi hành trình của bạn và gia đình đều an toàn và trọn vẹn. Hãy cùng tìm hiểu ngay để biến mỗi chuyến đi thành trải nghiệm an toàn tuyệt đối!

I. Phương tiện Đường bộ: Ô tô con, Xe khách, Xe giường nằm, Xe máy

Theo nghị định 168 tất cả các vị trí trang bị dây an toàn. Đều phải thắt kể cả ghế nhé

1. Ô tô Con (4-7 chỗ) & Xe Ghép

Ô tô con là phương tiện phổ biến nhất, nhưng không phải ai cũng biết đâu là chỗ ngồi an toàn nhất. Đối với xe ghép, các nguyên tắc này cũng hoàn toàn áp dụng.

Ghế lái

Đây là vị trí thường xuyên của tôi vì là lái xe của Thuận Phát. Là người điều khiển phương tiện, đòi hỏi sự tập trung cao độ và có những yêu cầu riêng về tư thế ngồi:

Bạn có toàn quyền kiểm soát xe, tầm nhìn bao quát nhất về phía trước và hai bên nhưng là vị trí chịu rủi ro cao nhất trong các va chạm trực diện. Áp lực lái xe cũng có thể gây mệt mỏi nếu di chuyển đường dài nhưng yên tâm khi đặt xe tại Thuận Phát thì đã có lái xe nên tôi chỉ giới thiệu qua về vị trí ngồi này như vậy thôi nhé!

Ghế phụ lái (Ghế cạnh tài xế)

Ưu điểm: Tầm nhìn rộng về phía trước, dễ dàng tương tác với tài xế và cảnh vật bên ngoài thường ít bị say xe. Nhiều bạn sinh viên vui vẻ thích ngắm nhìn thì thường chọn ghế này. Và ghế phụ hoải mái hơn cho người cao nhờ không gian chân rộng.

Nhược điểm: Là vị trí có rủi ro chấn thương cao thứ hai sau ghế lái trong các va chạm trực diện, đặc biệt khi túi khí bung ra.

Lời khuyên

Chỉ dành cho người lớn: Tuyệt đối không để trẻ em dưới 12 tuổi hoặc có chiều cao dưới 1m35 ngồi ở vị trí này, ngay cả khi có túi khí tắt/mở (trừ trường hợp xe không có hàng ghế sau). Lực bung của túi khí có thể gây chấn thương nghiêm trọng cho trẻ.

Duy trì khoảng cách: Giữ khoảng cách an toàn với bảng tap-lo (ít nhất 25cm) để giảm thiểu tác động của túi khí khi bung.

Luôn thắt dây an toàn: Dù ngồi ở đâu, dây an toàn luôn là “vật bất ly thân”.

Ghế sau giữa

Đây thường được xem là vị trí an toàn nhất trên ô tô con.

Ưu điểm:

Ít bị tác động trực tiếp: Nằm ở trung tâm xe, vị trí này ít chịu ảnh hưởng trực tiếp từ các va chạm bên hông, phía trước hay phía sau.

Tỷ lệ tử vong thấp hơn: Theo nhiều nghiên cứu về an toàn giao thông, người ngồi ghế sau giữa có tỷ lệ tử vong thấp hơn đáng kể so với các vị trí khác trên xe.

Nhược điểm:

Thường chật hơn, không có tựa đầu riêng biệt hoặc chỉ có dây an toàn 2 điểm (dạng ngang hông) tùy loại xe.

Có thể cảm thấy “bí” hơn nếu xe đông người.

Lời khuyên & An toàn:

Lý tưởng cho trẻ em: Nếu xe có dây an toàn 3 điểm và điểm neo ISOFIX/LATCH, đây là vị trí tốt nhất để lắp đặt ghế an toàn cho trẻ em (car seat).

Đảm bảo dây an toàn 3 điểm: Ưu tiên chọn xe có dây an toàn 3 điểm cho vị trí này. Nếu chỉ có dây 2 điểm, hãy cân nhắc cẩn thận, đặc biệt khi chở trẻ em.

Ghế sau hai bên

Ưu điểm:

Thoải mái, rộng rãi hơn ghế giữa.

Dễ dàng ra vào xe hơn.

Thường có tựa đầu và dây an toàn 3 điểm.

Thích hợp để ngắm cảnh bên ngoài.

Nhược điểm: Có rủi ro cao hơn ghế giữa trong các va chạm bên hông (tác động từ hai cánh cửa).

Lời khuyên & An toàn:

Luôn thắt dây an toàn: Đảm bảo dây an toàn được cài đúng cách, không bị lỏng lẻo hay xoắn.

Trẻ em nên ngồi ghế sau: Dù không phải vị trí giữa, ghế sau hai bên vẫn an toàn hơn ghế trước cho trẻ em và nên được sử dụng kèm ghế an toàn chuyên dụng nếu cần.

2. Xe Khách / Bus (Xe khách thông thường)

Di chuyển bằng xe khách là lựa chọn phổ biến, nhưng việc chọn ghế cũng ảnh hưởng lớn đến trải nghiệm và sự an toàn.

Hàng ghế đầu

Ưu điểm: Tầm nhìn rất tốt về phía trước, giúp bạn không bỏ lỡ cảnh đẹp. Một số xe có không gian chân rộng rãi hơn ở hàng ghế này nhưng nếu sợ Rủi ro cao trong va chạm trực diện

Hàng ghế giữa (Khu vực gần trục bánh xe)

Đây được xem là vị trí cân bằng và ổn định nhất trên xe khách. Ít rung lắc, ổn định nhất: Vị trí này chịu ít tác động từ độ nảy của bánh xe và các rung lắc tổng thể của xe.

Giảm thiểu say xe: Nhờ sự ổn định, những người dễ say xe thường cảm thấy dễ chịu hơn khi ngồi ở đây.

Tầm nhìn ở hàng ghế giữ thì tương đối.

Lời khuyên: Lý tưởng cho những người dễ say xe, hoặc bất cứ ai muốn có một chuyến đi êm ái, ít bị xóc nảy.

Hàng ghế cuối

Thường có không gian để duỗi chân hoặc để đồ rộng rãi hơn nếu là hàng ghế dài nhưng là vị trí ngồi trên xe rung lắc nhiều nhất: Cảm nhận rõ rệt nhất mọi sự xóc nảy, đặc biệt khi đi qua đường gồ ghề và cũng ồn ào hơn: Gần động cơ và bánh xe sau

Dễ say xe: Do rung lắc và ít thoáng khí hơn.

Rủi ro trong va chạm phía sau: Mặc dù hiếm

3. Xe Limousine / Giường nằm

Nhắc đến xe Limousine hay xe giường nằm là tôi lại thấy sự khác biệt rõ rệt so với xe khách thông thường. Đây không còn là chuyện “chọn ghế” nữa, mà là “chọn khoang” hay “chọn giường” sao cho thật ưng ý, vừa an toàn lại vừa thoải mái tối đa cho một hành trình dài. Với kinh nghiệm chạy xe nhiều năm, tôi thấy hành khách thường băn khoăn nhất là nên chọn tầng trên hay tầng dưới, và giường nào trong khoang thì tốt.

Tầng trên hay Tầng dưới – Đâu là lựa chọn của bạn?

Nhiều người hay hỏi tôi, “Chú ơi, giường trên với giường dưới thì nên chọn cái nào?”. Thật ra, mỗi tầng có cái hay riêng, tùy thuộc vào sở thích và cả thể trạng của bạn nữa đấy:

Tầng trên: Nếu bạn là người thích sự riêng tư, một chút yên tĩnh và ngắm cảnh từ trên cao, thì giường tầng trên là một lựa chọn không tồi. Từ đây, tầm nhìn của bạn sẽ thoáng đãng hơn, ít bị làm phiền bởi những người đi lại ở lối đi chung. Tuy nhiên, việc lên xuống giường tầng trên có thể hơi bất tiện, đặc biệt với người lớn tuổi, bà bầu hoặc những ai mang nhiều hành lý cồng kềnh. Hơn nữa, cảm giác rung lắc cũng có thể rõ rệt hơn một chút so với tầng dưới khi xe di chuyển trên đường xấu.

Tầng dưới: Ngược lại, giường tầng dưới lại cực kỳ tiện lợi cho việc lên xuống, cất giữ hành lý và đi lại. Nếu bạn có em bé đi cùng, hoặc đơn giản là muốn dễ dàng ghé nhà vệ sinh giữa chừng mà không cần phải leo trèo, thì tầng dưới chắc chắn là ưu tiên hàng đầu. Về độ ổn định, giường tầng dưới thường êm ái hơn một chút vì trọng tâm xe thấp hơn, giúp giảm cảm giác say xe đáng kể. Đổi lại, bạn có thể ít riêng tư hơn và tầm nhìn ra bên ngoài cũng hạn chế hơn một chút.

Giường đầu, giữa hay cuối khoang – Cân bằng và sự yên tĩnh

Sau khi đã chọn được tầng ưng ý, câu hỏi tiếp theo là giường nào trong khoang thì “đắc địa” nhất. Kinh nghiệm của tôi cho thấy:

Giường đầu khoang: Thường là những giường gần lối đi chung hoặc gần cabin lái. Ưu điểm là bạn có thể lên xuống nhanh chóng, không bị vướng víu bởi các giường khác. Tuy nhiên, đây cũng là vị trí dễ bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn từ động cơ (đối với một số dòng xe) và hoạt động của tài xế. Nếu bạn là người khó ngủ, có thể sẽ hơi phiền phức một chút.

Giường giữa khoang: À, đây chính là “vị trí vàng” mà không ít hành khách săn đón. Nằm ở giữa, bạn sẽ cảm thấy xe vận hành ổn định nhất, ít chịu ảnh hưởng của các cú phanh gấp hay tăng tốc đột ngột. Tiếng ồn từ đầu và cuối xe cũng được giảm thiểu đáng kể, mang lại một không gian tương đối yên tĩnh để nghỉ ngơi. Nếu bạn đi đường dài và muốn có một giấc ngủ ngon, hãy ưu tiên chọn giường ở giữa khoang nhé.

Giường cuối khoang: Những giường ở phía cuối xe thường rộng rãi hơn một chút vì ít bị giới hạn bởi các khoang khác. Tuy nhiên, đây cũng là nơi bạn cảm nhận rõ rệt nhất sự rung lắc của xe, đặc biệt khi xe vào cua hoặc đi qua đoạn đường không bằng phẳng. Tiếng ồn từ động cơ phía sau (nếu có) cũng là một yếu tố cần cân nhắc.

Giường lẻ vs. Giường đôi

Giường lẻ: Hầu hết xe limousine hay giường nằm đều thiết kế các khoang giường đơn, mang lại sự riêng tư tối đa cho mỗi hành khách. Bạn sẽ có không gian riêng để nghỉ ngơi, làm việc hay giải trí mà không bị làm phiền.

Giường đôi: Một số dòng xe cao cấp hơn có thể có các khoang giường đôi, rất lý tưởng cho các cặp đôi hoặc gia đình có con nhỏ. Vị trí này giúp bạn tiện lợi chăm sóc, trò chuyện với người thân trong suốt hành trình. Dĩ nhiên, đổi lại là bạn sẽ chia sẻ không gian với người đi cùng.

II. Lưu ý Chung về An toàn: Chọn Vị trí hợp lý trên xe và Hành xử Thông minh

Việc chọn vị trí ngồi an toàn không chỉ dừng lại ở việc biết đâu là chỗ tốt nhất trên từng loại xe, mà còn cần phải linh hoạt tùy theo đặc điểm riêng của mỗi người và luôn tuân thủ các nguyên tắc an toàn chung. Đây là những lời khuyên chân thành từ kinh nghiệm của tôi, giúp mỗi hành trình của bạn và người thân trở nên an toàn và thoải mái nhất.

Vị trí ngồi cho người cao tuổi:

Ưu tiên sự ổn định và dễ dàng di chuyển. Trên ô tô con, ghế sau giữa hoặc ghế sau bên (nếu có đủ không gian chân) là lựa chọn tốt. Trên xe khách/giường nằm, nên ưu tiên giường tầng dưới hoặc các ghế ở khu vực giữa xe, ít rung lắc.

Tránh các vị trí quá đông đúc, ồn ào hoặc yêu cầu phải leo trèo nhiều. Đảm bảo lối đi thông thoáng để dễ dàng ra vào xe và di chuyển khi cần thiết.

Trẻ em (Đặc biệt trẻ sơ sinh & nhỏ tuổi):

An toàn là trên hết. Với trẻ em, đặc biệt là dưới 12 tuổi hoặc chiều cao dưới 1m35, ghế sau ô tô luôn là lựa chọn bắt buộc, không bao giờ cho trẻ ngồi ghế phụ lái phía trước.

Sử dụng ghế an toàn chuyên dụng (Car Seat/Booster Seat) phù hợp với độ tuổi, cân nặng và chiều cao của trẻ. Hãy đảm bảo ghế được lắp đặt đúng cách và chắc chắn theo hướng dẫn của nhà sản xuất (sử dụng điểm neo ISOFIX/LATCH hoặc dây an toàn của xe).

Đối với trẻ sơ sinh, nên dùng ghế quay mặt về phía sau (Rear-facing car seat) càng lâu càng tốt để bảo vệ cột sống và cổ non nớt của bé.

Trên xe khách/giường nằm, cố gắng chọn những vị trí ổn định, ít rung lắc và có không gian đủ để bé nằm/ngồi thoải mái.

Bà bầu:

Ưu tiên sự thoải mái và giảm thiểu rung xóc. Vị trí ngồi nên rộng rãi, có đủ không gian để duỗi chân và thay đổi tư thế.

Trên ô tô con, ghế sau hai bên thường thoải mái hơn. Khi thắt dây an toàn, đảm bảo dây vắt ngang qua hông dưới bụng bầu, không đè trực tiếp lên bụng để tránh áp lực.

Trên xe khách/giường nằm, chọn giường tầng dưới và ở khu vực giữa xe để giảm thiểu tối đa rung lắc. Nên chọn vị trí gần lối đi để tiện lợi khi cần đi lại hoặc vào nhà vệ sinh.

Người khuyết tật:

Khả năng tiếp cận và sự tiện lợi là yếu tố hàng đầu. Liên hệ trước với hãng vận tải để yêu cầu các vị trí có hỗ trợ đặc biệt (nếu có xe lăn), không gian rộng rãi, hoặc dễ dàng lên xuống.

Trên ô tô, cố gắng chọn ghế ở vị trí dễ tiếp cận từ cửa xe nhất.

Người dễ say xe:

Hạn chế tối đa rung lắc và tăng cường tầm nhìn cố định.

Trên ô tô con: Ghế phụ lái hoặc ghế sau giữa (nếu không gian đủ thoáng và không bị bí bách) có thể giúp giảm say xe nhờ tầm nhìn cố định về phía trước.

Trên xe khách/giường nằm: Luôn ưu tiên các vị trí ở giữa xe, gần trục bánh xe, và giường tầng dưới. Cố gắng chọn ghế cạnh cửa sổ để có thể nhìn ra ngoài, tập trung vào một điểm cố định ở xa. Tránh xa các vị trí cuối xe rung lắc mạnh.

Ngoài việc chọn vị trí, cách bạn hành xử và chuẩn bị trên xe cũng vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn tuyệt đối:

Luôn thắt dây an toàn đúng cách: Đây là nguyên tắc vàng, áp dụng cho mọi loại xe có trang bị dây an toàn (ô tô, xe ghép, xe khách). Đảm bảo dây không bị xoắn, vắt qua vai và ngang hông, ôm sát cơ thể nhưng không quá chặt.

Không thò đầu, tay ra ngoài cửa sổ/cửa xe: Dù ở bất kỳ phương tiện nào, hành động này đều cực kỳ nguy hiểm và có thể gây tai nạn nghiêm trọng.

Giữ khoảng cách an toàn với ghế phía trước: Không gác chân lên bảng tap-lo, không đẩy chân hay hành lý vào lưng ghế phía trước, tránh gây cản trở và đảm bảo an toàn cho chính bạn trong trường hợp phanh gấp.

Không gây cản trở tầm nhìn của người lái: Đặc biệt đối với người ngồi sau trong ô tô con, không nên vắt chân cao hoặc có những hành động làm ảnh hưởng đến gương chiếu hậu hay tầm nhìn của tài xế.

Cất giữ hành lý gọn gàng: Đảm bảo hành lý được đặt đúng nơi quy định, không gây vướng víu lối đi hoặc có nguy cơ rơi đổ khi xe di chuyển hay phanh gấp.

Tuân thủ các quy định của nhà xe/hãng vận chuyển: Luôn lắng nghe và thực hiện theo hướng dẫn của tài xế, tiếp viên hoặc nhân viên phục vụ, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp.

Giữ thái độ bình tĩnh và lịch sự: Một môi trường di chuyển văn minh cũng góp phần tạo nên sự an toàn và thoải mái chung cho tất cả mọi người.

Bằng cách kết hợp việc lựa chọn vị trí ngồi thông minh với những thói quen an toàn cơ bản, bạn đã tự tạo cho mình và những người đồng hành một lá chắn vững chắc trên mọi cung đường.